•  
  •  
 

Tytuł

Typologia miejskich srebrnych singli w wybranych miastach w Polsce

ORCID

Tomasz Zalega: 0000-0002-7488-1184

Słowa kluczowe

srebrni single, typologia, zachowania konsumenckie, analiza wielowymiarowa

Abstract

Purpose: The article presents the results of empirical research on the typology of urban silversingles’ households in Poland. The study concerned the financial situation, structure of expenditure, home infrastructure, consumer behaviour, and selected consumer trends such as sustainable consumption, smart shopping, cocooning, consumption virtualization, and consumer ethnocentrism.

Design/methodology/approach: The analysis is based on a survey questionnaire administered in two stages in 2018–2022. In the first of the planned stages, a survey was carried out on a sample of 3,167 silver singles in the period from February 1st to October 30th, 2018 and from May 1st to October 30th, 2019. The second stage lasted from March 1st to September 30th, 2021 and then from February 6th to September 30th, 2022 and covered a sample of 3,834 elderly people living alone. Following the research assumptions, the sample included persons over 65 who made independent consumption decisions on the market. This research method was chosen given the older age of respondents whose openness to new media often used in direct research is limited.

Findings: To delimit the types of households run by silver singles, 24 diagnostic variables were used that characterized the structure of consumption, reasons behind consumer decisions, buying behaviour, and consumer trends followed by single seniors. The types of households managed by silver singles were identified in two stages. The first step was Ward’s cluster analysis using the Euclidean squared distance metric. That was followed by the second step involving non-hierarchical k-means cluster analysis. The final stage of consumer typology establishment was the description of the identified types, with accounts having been taken of characteristics such as gender, age, education, monthly disposable income, self-assessed financial situation, and place of residence. As a result, four types of silver singles living in cities were recognized: “prudent and pragmatic”, “active enthusiasts”, “calm and conservative”, and “withdrawn and indecisive”. The largest group includes elderly people living alone who are typified as “prudent and pragmatic” consumers, whereas the smallest cohort embraces silver singles classified as “withdrawn and indecisive”.

Research limitations/implications: Given the limited financial capacity, the research underpinning the typology of urban silver singles was carried out solely in the largest Polish cities. It was not possible, however, to do that among single seniors living in rural areas. Following the conclusions made, they should not be treated as representative of the population of Polish silver singles.

Originality/value: This study is the first in Poland and one of very few in the world literature that presents a typology of silver seniors based on the structure of consumption, reasons behind consumer decisions, buying behaviour, and selected consumer trends.

Abstrakt

Cel: celem artykułu jest prezentacja wyników badań empirycznych typologii gospodarstw domowych miejskich srebrnych singli w Polsce przeprowadzonych na podstawie badań dotyczących sytuacji materialnej, struktury wydatków, infrastruktury domowej oraz zachowań konsumenckich i wybranych trendów konsumenckich, takich jak: zrównoważona konsumpcja, sprytne zakupy, domocentryzm, wirtualizacja konsumpcji i etnocentryzm konsumencki.

Metoda: podstawą analizy są wyniki badań ankietowych przeprowadzonych w dwóch etapach w latach 2018–2022. Pierwszy z zaplanowanych etapów badań został przeprowadzony na próbie 3167 starszych singli w okresie od 1 lutego do 30 października 2018 roku oraz od 1 maja do 30 października 2019 roku. Z kolei drugi etap badań przeprowadzono od 1 marca do 30 września 2021 roku, a następnie od 6 lutego do 30 września 2022 roku na próbie 3834 osób starszych żyjących w pojedynkę. Zgodnie z przyjętymi założeniami badawczymi w próbie znalazły się osoby powyżej 65. roku życia, które podejmowały suwerenne decyzje konsumpcyjne na rynku. Wybór metody badawczej był podyktowany starszym wiekiem ankietowanych, których otwartość na nowe media, często wykorzystywanych w badaniach bezpośrednich, jest ograniczona.

Wyniki: do delimitacji typów gospodarstw domowych srebrnych singli wykorzystano 24 zmienne diagnostyczne charakteryzujące strukturę konsumpcji, przesłanki decyzji konsumenckich, zachowania nabywcze oraz trendy konsumenckie, w ideę których wpisują się zachowania samotnych seniorów. W obu etapach przeprowadzonego badania typy gospodarstw samotnych osób starszych wyróżniono w dwóch etapach. Pierwszym krokiem była analiza skupień Warda zastosowana z kwadratem odległości euklidesowej, natomiast drugim – niehierarchiczna analiza skupień k-średnich. Finalnym etapem procesu przeprowadzania typologii konsumentów był opis wyodrębnionych typów, który został dokonany z uwzględnieniem charakterystyk, takich jak: płeć, wiek, wykształcenie, miesięczny rozporządzalny dochód, ocena sytuacji finansowej oraz miejsce zamieszkania. W rezultacie udało się wyodrębnić cztery typy samotnych seniorów żyjących w miastach: „rozważnych i pragmatycznych”, „aktywnych entuzjastów”, „spokojnych i zachowawczych” oraz „wycofanych i niezdecydowanych”. Najliczniejszą grupę stanowią osoby starsze żyjące w pojedynkę zaliczone do typu konsumentów rozważnych i pragmatycznych, najmniej zaś liczną – srebrni single zaliczeni do typu konsumentów wycofanych i niezdecydowanych.

Ograniczenia badań i wnioskowania: z uwagi na ograniczone możliwości finansowe, badania, na podstawie których dokonano typologii miejskich srebrnych singli przeprowadzono jedynie w największych miastach Polski. Natomiast nie udało się przeprowadzić badań wśród samotnych seniorów żyjących na wsi. W efekcie poczynionych wniosków nie należy traktować jako reprezentatywnych dla populacji polskich srebrnych singli.

Oryginalność/ wartość: niniejsza publikacja jest pierwszą w Polsce i jedną z nielicznych w literaturze światowej, która w oparciu o strukturę konsumpcji, przesłanki decyzji konsumenckich, zachowania nabywcze i wybrane trendy konsumenckie prezentuje typologię seniorów żyjących w pojedynkę.

First Page

56

Last Page

89

Page Count

34

Received Date

13.12.2023

Accept Date

08.07.2024

Online Available Date

06.12.2024

DOI

10.7172/1733-9758.2024.41.4

JEL Code

D11, D18

Publisher

University of Warsaw

Download

Share

COinS