•  
  •  
 

Tytuł

O wyodrębnianiu się prawa zmian klimatu

ORCID

Monika A. Król – 0000-0001-9689-2266

Keywords

climate, climate change, climate change law, climate litigation, ecosystem-based adaptation

Słowa kluczowe

klimat, zmiany klimatu, prawo zmian klimatu, skargi klimatyczne, adaptacja oparta na ekosystemach

Abstract

W ostatnich trzech dekadach zaważamy wzrost jurydyzacji problematyki odnoszącej się do zmian klimatu zarówno na płaszczyźnie międzynarodowej, unijnej, jak i krajowej. W doktrynie prawa działania na rzecz ochrony klimatu (przeciwdziałania zmianom i adaptacji do zmian klimatu) identyfikowane są dwojako: jako współczesny nurt prawa ochrony środowiska, ale też wyłaniający się już nowy dział – prawo klimatyczne. Przedmiotem artykułu jest analiza poglądów doktryny dotycząca podziału prawa na gałęzie, ewolucji poglądów co do miejsca prawa ochrony środowiska w systemie prawa, a na tym tle podjęcie badań nad stanowiskiem doktryny uzasadniającym wyodrębnienie nowego działu prawa, jakim jest prawo zmian klimatu. Przeprowadzona analiza poglądów doktryny pozwoliła na wskazanie kryteriów i oceny stopnia wyodrębniania się prawa zmian klimatu. Prawo to jest wyraźnie wyodrębnione ze względu na przedmiot regulacji prawnej na poziomie międzynarodowym, unijnym i krajowym, pojawiają się nawet poglądy o przyszłej konstytucjonalizacji ochrony klimatu. Prawo to wyrasta z prawa ochrony środowiska, z prawa ochrony przyrody, ale ma także bardzo ścisły związek z prawami człowieka. Prawo to ma swoiste cechy, jest wielopłaszczyznowe, holistyczne, dynamiczne i interdyscyplinarne, wpływając na inne działy prawa m.in. prawo rolne, prawo energetyczne, prawo geologiczne i górnicze, prawo transportowe. Prawo zmian klimatu ma już swoje zasady i instytucje. Założone w regulacji unijnej cele neutralności klimatycznej są implementowane w państwach członkowskich, co przekłada się na tworzenie prawa oraz stosowanie prawa podporządkowanego europejskiemu celowi redukcyjnemu. To z pewnością wpłynie na dalszy rozwój tego nowego, wyodrębniającego się działu prawa.

Abstrakt

Over the last three decades, we have witnessed an increase in the legalisation of climate changerelated issues at international, EU and national levels. In legal doctrine, climate protection measures (i.e. climate change mitigation and adaptation) are identified in two ways: as a contemporary trend in environmental law, and as an emerging branch of law known as ‘climate law’. This study analyses the views of legal doctrine on the partitioning of law into branches, and the evolution of views on the role of environmental law within the legal system. Against this backdrop, the article also examines the justification provided by legal doctrine for the identification of a new branch of law – the climate change law. An analysis of the views presented in the doctrine has made it possible to define criteria, and assess the degree of separation of climate change law into a new legal discipline. This new branch of law is clearly a distinct field due to the subject matter of legal regulation at international, EU and national levels. There are even views on the future constitutionalisation of climate protection. Climate change law stems from environmental protection and nature conservation, but is also closely related to human rights. It is multifaceted, holistic, dynamic and interdisciplinary in nature, influencing other branches of law, including agricultural, energy, geology and mining, as well as transport law. Climate change law already has its own principles and institutions. The climate neutrality targets set out in EU regulations are being implemented by Member States, resulting in the creation of national legislation subordinate to the European reduction target. This will certainly influence the further development of this new, separating branch of law.

Acknowledgments

Finansowanie

Badanie nie otrzymało dofinansowania.

Deklaracja konfliktu interesów

Autorka zadeklarowała brak potencjalnych konfliktów interesów w odniesieniu do badań, autorstwa i publikacji tego artykułu.

Deklaracja dotycząca zakresu wykorzystania AI

Autorka w trakcie przygotowywania tego artykułu nie korzystała z pomocy narzędzia AI.

First Page

10

Last Page

30

Page Count

21

Online Available Date

26.06.2025

DOI

10.7172/2299-5749.IKAR.2.14.1

JEL Code

K32

Publisher

University of Warsaw

Download

Share

COinS